Dünyada her yıl kutlanan ve içlerinde Türkiyeninde bulunduğu yaklaşık 130 ülke “1 Mayıs İşçi bayramı” Nasıl ortaya çıktı ve niçin 1 mayısta kutlanıyor? 1 Mayıs İşçi Bayramının tarihçesi ve gerçek hikayesi ile ilgili ayrıntılar haberimizde…
19. Yüzyılın Sonlarına Doğru Tüm Dünyada Başlamış olan sanayi devrimi, işçi ordularının oluşmasına da neden oldu.
“Günlerin bugün getirdiği baskı zulüm ve kandır
Ancak bu böyle gitmez sömürü devam etmez
Yepyeni bir hayat gelir bizde ve her yerde”
1 Mayıs ile özdeşleşen bu dizeler işçilerin türküsüdür.
İşçi Bayramı Nasıl Başladı ?
İşçi Bayramı’na uzanan bu sürecin ilk adımının 1856 senesinde Avustralya’nın Melbourne şehrinde taş ve inşaat işçileri çalışma saatlerinden dolayı protestolarıyla başladı. Ancak bu yapılan protestolar tarihte, Amerika’nın Chicago şehrinde işçilerin 1 Mayıs 1886 yılından itibaren iş gününün 8 saat olması için başlattığı mücadelenin, 1889’da Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı’nın Paris Kongresi’nde “işçilerin ortak bayramı” olarak kabul olunmasına kadar sürüyor.
“Eğer asılırsam cani olduğumdan değil, emekçi olduğumdan asılacağım”
Albert Persons
Amerikalı işçilerin, bu 8 saatlik iş gününü kabul ettirmek için mücadelesi 1884 yılında başlattı. Chicago’da, Trade-Unions (İşçi Birliği) Kongresi ise 1 Mayıs 1886’dan itibaren normal iş gününün 8 saat olarak belirlenmesini karar kıldı. 1 Mayıs 1886 tarihinde ise ABD’nin büyük şehirlerinde beş bini aşkın grev ilan edildi. Polisle grevciler arasında çıkan arbedelerde bir işçi öldü, çok sayıda işçi ise yaralandı. 3 gün süren bu gösteriler sonrasında sendikacıların dördü idam, dördü ise ağır hapis cezasına çarptırıldı.
Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı’nın 1889 Paris Kongresi’nde, işçilerin dayanışmaları için senede bir günün ortak bayram ilan edildi. Amerikalı sendikacıların önerisi üzerine o gün ”1 Mayıs” olarak sabitlendi.
Türkiye’de Darbeler ve 1 Mayıs Yasakları Nasıldı?
1 Mayıs’ın tarihi Türkiye’de yasaklarla doluydu.1970’ler ise işçilerin sokakları ve meydanları yeniden doldurduğu yıllar oldu. 1976 ve 1977’deki 1 Mayıs kutlamalarına katılmak için gelenlerin sayısı İstanbul’un Taksim Meydanı’nda neredeyse yarım milyon kişiye kadar ulaştı. Ancak 1977’de korkulan oldu ve bayram havası yerini kan kokusuna bıraktı. Dönemin DİSK Genel Başkanı’nın konuşmasının hemen ardından emekçilerin ve işçilerin üzerine ateş açıldı. Yaşanan panikte 37 kişi hayatını kaybetti 200’den fazla kişi ise yaralandı.1980 askeri darbesinin yasaklarından 1 Mayıs da kurtulamadı. 7 sene boyunca işçi kutlamalarına izin verilmedi. 1987’de sadece milletvekillerinden oluşan bir ekip Taksim anıtına çelenk bırakabildi. 1989 ve 1990’daki kutlama girişimlerinde bir işçi hayatını kaybederken bir üniversite öğrencisi felç oldu. 2010, işçi bayramının yeniden binlerce kişi ile kutlandığı ilk seneydi. Taksim Meydanı’nı ise 200 bin kişi kapladı, muazzam bir kutlama gerçekleştirildi.
